องก์ที่ ๒
นาค. จะพูดอะไรก็ไม่พูด.
มีแต่ร้องฮือเท่านั้น
ศุน. ก็จริง ๆ นี่
ให้ตายสิ ! (ลงนั่งเหยียดตีน และแสดงอาการกิริยาเหนื่อย.)
นาค. จริงอะไร
ศุน. อยู่ดี ๆ
ใช้ให้ตามหากลิ่น ใครจะไปหาพบ. (นอนเหยียดลงกับพื้น)
นาค. ทำไมจมูกแกไม่มีหรือ นั่งบนตอไม้.
ศุน. ก็มีน่ะสิ !
แต่เกิดมายังไม่เคยรับใช้เช่นนี้เลย ข้าสูดหากลิ่นเสียจนจมูกเยิ้มแล้ว รู้ไหม
นาค. จมูกเยิ้มก็ดีอยู่แล้ว
แปลว่าแกไม่เจ็บ.
ศุน. เอ๊ะ ! อย่างไรกัน
นาค. ข้าเคยสังเกตเห็นอ้ายด่างของข้า, เมื่อไรจมูกมันแห้งละก็แปลว่ามันไม่สบาย.
ศุน. อุวะ แล้วกัน !
เอาข้าไปเข้าประเภทหมาเสียแล้ว !
นาค. ก็ดีนี่นะ, หมาจมูกมันเก่งกว่าคนเราอีก.
นาค. แกว่าแมลงภู่หรือ เอ ! ท่าทางชอบกล ! (ลุกขึ้นเดินมอง)
ศุน. นั่นลุกขึ้นเดินไขว่อยู่ทำไม่นะ
ข้าเวียนหัวพิลึก.
นาค. ที่ไหนมีแมลงภู่ต้องมีของหอม
ฉะนั้น เดินค้นต่อไป.
ศุน. (เอกเขนกขึ้น
หันหน้าไปทางหลังเวที) แกนี่- (เห็นดอกกุหลาบจึ่งร้องขึ้น.) นั่นแน่ะ ! ได้ตัวแล้ว
ให้ตกนรกสิ !
นาค. อะไร
ศุน. อ้ายของหอมของแก.
(ชี้ดอกกุหลาบ.) นั่นเป็นไร.
นาค. (เดินเข้าไปยังต้นกุหลาบ.)
จริงของแก อ้ายดอกนี่เอง. เอ๊ะ!เขาเรียกดอกอะไรนะ
ศุน. ชบา
นาค. บัดซบ! ชบาหอมมีหรือ !
ศุน. มี หอมเขียว !
นาค. มิลักขู !
หอมเขียวมีหรือ
ศุน. ไม่มีก็เเล้วไปสิ
นาค. อีกประการหนึ่ง
ชบาไม่มีหนาม นี่หนามชุมพลึก.
ศุน. ถ้าฉะนั้นเรียกว่าอะไรล่ะ
นาค. ถ้าข้ารู้ข้าจะถามแกหรือ
แต่บางทีโสมะทัตจะรู้จัก
ไปบอกข่าวให้เขาทราบเห็นจะดีนะ.
ศุน. ดีสิ. แกรีบไปเถอะ.
นาค. ก็แกล่ะ
ศุน. ข้าจะอยู่เฝ้าตนไม้นี่.
(นอนลงอีก)
นาค. ชิ ๆ !
มันจะหายไปไหนได้เทียวนะ ต้นไม้มันเดินหนีไปเองได้เมื่อไร.
ศุน. ก็เผื่อมีคนมาลักเอาไปเสียล่ะ
นาค. ผู้คนอะไรมีมาในป่านี้นอกจากพวกเรา.
ศุน. ก็พวกเราน่ะแหละ
ถ้าแม้ว่าเราไปเสียทั้งสองคน แล้วมีคนอื่นในพวกเรามาพบต้นไม้นี่เข้าแล้วรีบเอาความไปเรียนท่านอาจารย์ได้ก่อน
เรามีขาดทุนหรือ
นาค. ก็จริงอยู่
แต่ว่าถ้าท่านอาจารย์ได้ทราบข่าวที่ท่านปรารถนาแล้ว ก็เป็นผลเท่ากันไม่ใช่หรือ
ศุน. มันจะเท่ากันอย่างไรได้
พ่อเจ้าประคุณเอ๋ย ใครเป็นผู้นำความไปบอกได้ก่อน คนนั้นก็ต้องได้บำเหน็จสิ.
นาค. ถ้าเช่นนั้นแกไปบอกข่าวเถอะ
จะได้ได้บำเหน็จ.
ศุน. อ๋อ, ข้าไม่เป็นที่อยากได้บำเหน็จถึงปานนั้นดอก.
แกไปเถอะ.
นาค. สรุปความก็เป็นอันว่า
แกขี้เกียจเกินที่จะเดินไปรับบำเหน็จ แต่ไม่อยากให้ใครแย่งความชอบ ฉะนั้นหรือ
ศุน. สรุปความว่าแกมัวพูดอยู่เช่นนี้เสียเวลาเปล่า
! จะไปก็ไปเถอะ เดี๋ยวก็จะตามหาโสมะทัตไม่พบเท่านั้นเอง !
โสมะทัตไปพิจารณาดูกุหลาบด้วยความพิศวงอยู่ครู่ใหญ่ ๆ
แล้วจี่งกลาวคำชม.
อุปัฏฐิตา, ๑๑.
โสมะทัต. อันบุษปะประหลาด
งามสรรพะวิไล- ยะวิเศษะมาลี
กาละทรรศิน
คณาจารย์ออก, มีศุนกับบริวารอื่น
ๆ ถือจอบเสียมตามมาหลายคน.
ฉบงง, ๑๖.
กาละทรรศิน. ไหนเล่าต้นไม้ที่ว่า มีดอกสง่า
พระกาละทรรสินไปนั่งบนตอไม้.
ฝ่ายนาคกับศุนนั้นต่างวิ่งแย่งกันไปเก็บดอกกุหลาบ
นาคเปืนผู้ยื่นมือเข้าไปถูกหนามเข้าก็หดมือกลับโดยอาการตกใจ, ฝ่ายศุนหัวเราะเยาะและยื่นมือเข้าไป, ก็ถูกหนามบ้างต้องหดมือกลับออกมาเหมือนกัน.)
โสมะทัต. สองคนอย่ามัวราไร
! ท่านสั่งแล้วไย
โสมะทัตตรงเข้าไปจะเด็ดดอกกุหลาบ, ถูกหนามเข้าบ้างต้องหดมือออกมา
ศิษย์สองคนหัวเราะ ซี่งทําให้โสมะทัตขัดใจ,
ชักมีดเหน็บออกจะฟันกิ่งกุหลาบ.)
กาละทรรศิน. ช้าก่อน
! อย่าตัดมาลี ที่งามเช่นนี้
โสมะทัตสั่งพวกบริวารให้ขุดต้นกุหลาบ.
พอบริวารเอาเครื่องมือขุดลงก็มีเสียงเหมือนผู้หญิงร้อง "โอ๊ย !"
พวกบริวารตกใจ, โจษกันต่าง
ๆ นานา โสมะทัตบังคับให้ขุดอก
ก็มีเสียงร้องเช่นนั้นอีกทุกคราวเล่นตลกพูดกันเองพอสมควร, แล้วในที่สุดพวกบริวารไม่มีใครกล้าขุด
โสมะทัตจะลงมือขุดเอง,แต่พระกาละทรรศินยกมือห้ามไว้)
อุเปนทะวิเชียร, ๑๑.)
พระกาละทรรศินลุกขึ้นไปที่ต้นกุหลาบ
แล้วพูดกับต้นกุหลาบต่อไป.)
สัทธะรา, ๒๑.
อ้ามาลีเลิศฤดีเพลิน, สุวิมะละและเจริญ
พระกาละทรรศินเรียกเอาหม้อน้ำไปหลั่งที่โคนต้นกุหลาบ.
พิณพาทย์ทำเพลงรัวฉิ่ง. พอพระกาละทรรศินหลั่งนํ้าเสร็จแล้ว..
สั่งให้บริวารขุดต้นกุหลาบ.คราวนื้ไม่มีเสียงร้องเช่นครั้งก่อน; พิณพาทย์ทำเพลงฉิ่งในเวลาที่ขุดตลอดจนขุดเสร็จ, และพวกบริวารจัดการยกต้นกุหลาบขึ้นจากหลุมแล้ว, พิณพาทย์จี่งหยุด)
ฉบงง, ๑๖
กาละทรรศิน. บัดนี้เจ้าอย่าร่ำไร ช่วยกันยกไป
พิณพาทย์ทำเพลงเชิด.พระกาละทรรศิน.เดินนำเข้าโรง, บริวารนำต้นกุหลาบตามไป.)
ตอนที่ ๒
ใช้เป็นม่านม้วนทิ้งระหว่างหลบ, เขียนเป็นภาพต้นไม้และกอหนาม.
ท้าวชัยเสนออก, พร้อมด้วยศุภางค์, กับทหารและพรานอีกสี่ห้าคน.
อินทะวิเชียร, ๑๑.
ชัยเสน. เรามัวละเลิงไล่ มิคะงามตะบึงบ้า
ศุภางค์สอบถามพวกพราน.
พูดกันเบา ๆ แล้วจึงกราบทูล
ศุภางค์. พวกพรานกระบวนตาม พระเสด็จก็ไม่มี
ศุภางค์ถวายปังคมท้าวชัยเสนและเข้าโรงไปกับพวกพราน.)
อุปชาติ, ๑๑.
ชัยเสน. อโหระลึกขึ้น ละก็สุดจะเสียดาย !
ศุภางค์กลับออกมาถวายบังคมท้าวชัยเสน.)
ฉบงง, ๑๖.
ศุภางค์. ข้าได้จัดพรานดั้นดง ไปตรวจตราตรง
ท้าวชัยเสน,ศุภางค์, และบริวารเข้าโรง.
ตอนที่ ๓
ด้านหลังเวทีเป็นลานมุขหน้าแห่งอาศรม, ซี่งเป็นเรือนเครื่องไม้หลังคามุงแฝก,มีบันได ๓ ขั้นขื้นจากพื้นดินไปสู่ระเบียง, และจากระเบียงมีประตูเข้าไปในอาศรม.สองข้างเวทีเป็นหลืบสวน.
มีต้นไม้ใหญ่อยู่ต้น ๑ ค่อนไปข้างขวาแห่งเวที และใต้ต้นไม้นั้นมีแท่นศิลาอ่อน,มีหนังกวางปูลาด, พระกาละทรรศินนั่งอยูบนแท่นนี้.]
ภุชงคัปปะยาตร์
๑๒.
กาละทรรศิน. เอะมีเหตุอะไรหนอ จะบังเกิดอุปัทว์มา
กมล, ๑๒.
มัทนา. เอ๊ะอะไรพระพ่อบ่น วรมนตร์ฤเจ้าขา
มันทักกันตา, ๑๗
กาละทรรศิน. อ้าโฉมฉายสายสะมะระมะทะนา
พ่อสิเพลินตา เพราะลูกขวัญ !
ฉบงง,๑๖.
มัทนา. เอ๊ะพระบิดานี่เป็น ทุกข์ร้อนใดเห็น
โสมะทัตพาศุภางค์ออกมาทางซ้าย
; ต่างกระทำความเคารพพ่อพระฤษี.
สุรางคณา, ๒๘.
โสมะทัต. นายทหารนี้
ได้จรลี ล่วงหน้าราชัน จอมขัตติย์วงศ์
พระกาละทรรศินกับมัทนาเดินไปขื้นบันไดและหายเข้าไปในอาศรม.
สาลินี, ๑๑.
ศุภางค์. ขอโทษเถิดหากดู ดนุไร้กิรียา
พิณพาทย์ทำเพลงพระยาเดิน.
ท้าวชัยเสนออก. พร้อมด้วยบริวาร พระกาละทรรศินออกมาจากในอาศรม
ลงบันไดมาต้อนรับท้าวชัยเสน; พิณพาทย์หยุด.
มฆวิปผุชชีตา
๑๙.
กาละทรรศิน. ชโยข้าขอกล่าวคำประจุคะมะนะการ
อินทะวิเชียร, ๑๑
ชัยเสน. ข้าขอประณตน้อม ศิระเกล้าและรับพร
มัทนาออกมาจากในอาศรม.
ท้าวชัยเสนเห็นก็จ้องจนตะลึง.
ฉบงง, ๑๖.
มัทนา. บิดาเจ้าขาดิฉัน เตรียมเสร็จซึ่งสรร-
กราบพระกาละทรรศิน, และกราบท้าวชัยเสน แล้วกลับเข้าโรง
อุเปนทะวิเชียร.
๑๑.
ชัยเสน. (พูดกับศุภางค์)
พระกาละทรรศินยืนคอยอยู่จนเห็นท้าวชัยเสนตรัสกับนายทหารจบลงจี่งพูดขื้น
ฉบงง, ๑๖.
กาละทรรศิน. ข้าขอทูลเชิญทรงชัย เสด็จเข้าใน
พระกาละทรรศินกับท้าวชัยเสนเดินหายเข้าไปในอาศรม.
อินทะวิเชียร, ๑๑.
ศุภางค์. นึกน่าอนาถจิต ก็จะคิดประการใด
นึกแล้วว่ะทรามวัย ฤก็ควรกะทรงศักดิ์
ศุภางค์เดินก้มหน้าเข้าโรงไปทางหลืบซ้าย,คนอื่น ๆ ยืนจ้องดูตามไป.)
#ปีดม่าน
นาค. จะพูดอะไรก็ไม่พูด. มีแต่ร้องฮือเท่านั้น
ศุน. ก็จริง ๆ นี่ ให้ตายสิ ! (ลงนั่งเหยียดตีน และแสดงอาการกิริยาเหนื่อย.)
นาค. จริงอะไร
ศุน. อยู่ดี ๆ ใช้ให้ตามหากลิ่น ใครจะไปหาพบ. (นอนเหยียดลงกับพื้น)
นาค. ทำไมจมูกแกไม่มีหรือ นั่งบนตอไม้.
ศุน. ก็มีน่ะสิ ! แต่เกิดมายังไม่เคยรับใช้เช่นนี้เลย ข้าสูดหากลิ่นเสียจนจมูกเยิ้มแล้ว รู้ไหม
นาค. จมูกเยิ้มก็ดีอยู่แล้ว แปลว่าแกไม่เจ็บ.
ศุน. เอ๊ะ ! อย่างไรกัน
นาค. ข้าเคยสังเกตเห็นอ้ายด่างของข้า, เมื่อไรจมูกมันแห้งละก็แปลว่ามันไม่สบาย.
ศุน. อุวะ แล้วกัน ! เอาข้าไปเข้าประเภทหมาเสียแล้ว !
นาค. ก็ดีนี่นะ, หมาจมูกมันเก่งกว่าคนเราอีก.
นาค. แกว่าแมลงภู่หรือ เอ ! ท่าทางชอบกล ! (ลุกขึ้นเดินมอง)
ศุน. นั่นลุกขึ้นเดินไขว่อยู่ทำไม่นะ ข้าเวียนหัวพิลึก.
นาค. ที่ไหนมีแมลงภู่ต้องมีของหอม ฉะนั้น เดินค้นต่อไป.
ศุน. (เอกเขนกขึ้น หันหน้าไปทางหลังเวที) แกนี่- (เห็นดอกกุหลาบจึ่งร้องขึ้น.) นั่นแน่ะ ! ได้ตัวแล้ว ให้ตกนรกสิ !
นาค. อะไร
ศุน. อ้ายของหอมของแก. (ชี้ดอกกุหลาบ.) นั่นเป็นไร.
นาค. (เดินเข้าไปยังต้นกุหลาบ.) จริงของแก อ้ายดอกนี่เอง. เอ๊ะ!เขาเรียกดอกอะไรนะ
ศุน. ชบา
นาค. บัดซบ! ชบาหอมมีหรือ !
ศุน. มี หอมเขียว !
นาค. มิลักขู ! หอมเขียวมีหรือ
ศุน. ไม่มีก็เเล้วไปสิ
นาค. อีกประการหนึ่ง ชบาไม่มีหนาม นี่หนามชุมพลึก.
ศุน. ถ้าฉะนั้นเรียกว่าอะไรล่ะ
นาค. ถ้าข้ารู้ข้าจะถามแกหรือ แต่บางทีโสมะทัตจะรู้จัก ไปบอกข่าวให้เขาทราบเห็นจะดีนะ.
ศุน. ดีสิ. แกรีบไปเถอะ.
นาค. ก็แกล่ะ
ศุน. ข้าจะอยู่เฝ้าตนไม้นี่. (นอนลงอีก)
นาค. ชิ ๆ ! มันจะหายไปไหนได้เทียวนะ ต้นไม้มันเดินหนีไปเองได้เมื่อไร.
ศุน. ก็เผื่อมีคนมาลักเอาไปเสียล่ะ
นาค. ผู้คนอะไรมีมาในป่านี้นอกจากพวกเรา.
ศุน. ก็พวกเราน่ะแหละ ถ้าแม้ว่าเราไปเสียทั้งสองคน แล้วมีคนอื่นในพวกเรามาพบต้นไม้นี่เข้าแล้วรีบเอาความไปเรียนท่านอาจารย์ได้ก่อน เรามีขาดทุนหรือ
นาค. ก็จริงอยู่ แต่ว่าถ้าท่านอาจารย์ได้ทราบข่าวที่ท่านปรารถนาแล้ว ก็เป็นผลเท่ากันไม่ใช่หรือ
ศุน. มันจะเท่ากันอย่างไรได้ พ่อเจ้าประคุณเอ๋ย ใครเป็นผู้นำความไปบอกได้ก่อน คนนั้นก็ต้องได้บำเหน็จสิ.
นาค. ถ้าเช่นนั้นแกไปบอกข่าวเถอะ จะได้ได้บำเหน็จ.
ศุน. อ๋อ, ข้าไม่เป็นที่อยากได้บำเหน็จถึงปานนั้นดอก. แกไปเถอะ.
นาค. สรุปความก็เป็นอันว่า แกขี้เกียจเกินที่จะเดินไปรับบำเหน็จ แต่ไม่อยากให้ใครแย่งความชอบ ฉะนั้นหรือ
ศุน. สรุปความว่าแกมัวพูดอยู่เช่นนี้เสียเวลาเปล่า ! จะไปก็ไปเถอะ เดี๋ยวก็จะตามหาโสมะทัตไม่พบเท่านั้นเอง !
โสมะทัตไปพิจารณาดูกุหลาบด้วยความพิศวงอยู่ครู่ใหญ่ ๆ แล้วจี่งกลาวคำชม.
มัทนา. เอ๊ะอะไรพระพ่อบ่น วรมนตร์ฤเจ้าขา
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น